Τα έθιμα και οι παραδόσεις στην Ελλάδα δεν περιορίζονται μόνο στο στόλισμα του Χριστουγεννιάτικου δέντρου, το οποίο μας έρχεται από την Γερμανία και το 16^ο αιώνα ή το - ομολογουμένως - καθαρά ελληνικό έθιμο του Χριστουγεννιάτικου καραβιού, που σχετίζεται με την ενασχόληση των Ελλήνων με τη θάλασσα αλλά εμπεριέχει και εκκλησιαστική αναφορά, καθώς πολύ συχνά η Εκκλησία συμβολίζεται με πλοίο.

Κάθε χρόνο αυτή την εποχή του χρόνου, κάθε περιοχή της Ελλάδας γιορτάζει με ξεχωριστό τρόπο και με δικά της έθιμα την περίοδο των γιορτών.

Η «Χριστόκλουρα» της Θράκης

Οι γυναίκες των Σαρακατσάνων της Θράκης συνηθίζουν να ζυμώνουν και να φτιάχνουν την «Χριστόκλουρα», όπως λένε και οι ίδιοι, η οποία είναι η κουλούρα στην οποία αναπαρίστανται στοιχεία του καθημερινότητάς τους, όπως πρόβατα, άλογα ή μια στάνη. Η «Χριστόκλουρα» τρώγεται από όλη την οικογένεια μαζί με μέλι εν αναμονή της γέννησης του θεανθρώπου. Ακόμα και σήμερα, στο τραπέζι των Θρακιωτών, το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων θα βρείτε εννέα διαφορετικά τρόφιμα, που το καθένα συμβολίζει στιγμές της καθημερινότητας τους.

Κεφαλλονίτικη Κολόνια

Στην Κεφαλονιά, όπως και στα υπόλοιπα Επτάνησα, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς οι κάτοικοι περιμένοντας με χαρά τον ερχομό του νέου χρόνου, ξεχύνονται στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με αρώματα και κολόνιες και ραίνουν ο ένας τον άλλο τραγουδώντας: «Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε χρόνους πολλούς» και ευχόμενοι ο ένας στον άλλο να ζήσουν ως τα βαθιά γεράματα γεμάτοι υγεία. Για τον χρόνο που φεύγει εύχονται «Καλή Αποκοπή», δηλαδή να φύγει με το καλό ο παλιός ο χρόνος.

«Τα καρύδια» της Ηπείρου

«Τα καρύδια» είναι ένα παραδοσιακό ομαδικό παιχνίδι που παίζεται σε όλα τα χωριά της Ηπείρου, κυρίως αυτή την περίοδο. Οι κανόνες είναι απλοί… Ένα παιδί χαράζει μια γραμμή στο χώμα και ο κάθε παίχτης βάζει και από ένα καρύδι πάνω σε αυτή τη γραμμή. Σε απόσταση 2 μέτρων, ο κάθε παίχτης με τη σειρά του σημαδεύει με το πιο μεγάλο και στρογγυλό καρύδι που διαθέτει, κάποιο από τα υπόλοιπα καρύδια που βρίσκονται πάνω στη γραμμή. Όποιο καρύδι πετύχει, το βγάζει και το κερδίζει. Το παιχνίδι τελειώνει μόλις βγουν όλα τα καρύδια εκτός γραμμής.

Οι «αρραβώνες» και το «πάντρεμα» της φωτιάς στη Ρούμελη

Στα χωριά της δυτικής κυρίως Φθιώτιδας, συνηθίζουν τα χαράματα των Χριστουγέννων να «αρραβωνιάζουν» τη φωτιά. Δηλαδή, όσοι δεν είναι παντρεμένοι παίρνουν ένα μεγάλο κομμάτι ξύλο και το τοποθετούν στο τζάκι και εκείνη τη στιγμή, σύμφωνα με την παράδοση, οτιδήποτε ζητήσουν, μπορεί να πραγματοποιηθεί. Τα ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς έχουμε και το «πάντρεμα» της φωτιάς, καθώς στο τζάκι μπαίνουν δυο μεγάλα ξύλα. Τα ξύλα πρέπει να έχουν το ίδιο ακριβώς μέγεθος και να καίγονται με τον ίδιο ρυθμό, ενώ συμβολίζουν την αλλαγή της ημέρας και του χρόνου. Η παράδοση επιμένει πως όποια ευχή και κατάρα γίνει εκείνη την στιγμή, θα πραγματοποιηθεί. 

Ξυγκόπιττα στην Κρήτη

Την προπαραμονή των Χριστουγέννων, την Ημέρα των Αγίων Δέκα στα χωριά της Ανατολικής Κρήτης έσφαζαν τους χοίρους που είχαν ανατραφεί κυρίως με βελανίδι, χουμά και αποφάγια. Από το σφάξιμο του χοίρου δεν πετούσαν τίποτα. Τη γλίνα (το λίπος) το χρησιμοποιούσαν ως βούτυρο ενώ έφτιαχναν και ένα γλύκισμα από τον χοίρο την λεγόμενη ξυγκόπιττα.

Από: Πάνος Παπαμικρόπουλος

επιστροφή