Είναι ωραίο να ξεκινάς το πρωί από το ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Mountain Resort & Restaurant και να γυρίζεις το βράδυ ύστερα από μια εκδρομή σε ένα από τα πολλά αξιοθέατα της Βόρειας Πίνδου. Παραθέτουμε εδώ μια μικρή επιλογή.

Στα Κάτω Πεδινά…

Αμφιθεατρικά χτισμένα σε τρεις λόφους με χαμηλή βλάστηση τα Κάτω Πεδινά ή Σουδενά δεσπόζουν στο μεγάλο οροπέδιο με τα έξι παλιά πέτρινα πηγάδια και τα πλούσια χώματα. Στη μεγάλη πλατεία τους βρίσκουμε την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου (1704) και το ναό των Ταξιαρχών (1591) που θυμίζει αρχιτεκτονική του Αγίου Όρους.

Λίγο ψηλότερα…

Ψηλότερα απ’ τα Άνω Πεδινά, στα 1100 μέτρα βρίσκεται ο Ελαφότοπος ή Τσερβάρι πάνω σε μια πέτρινη ράχη με άγρια ομορφιά. Το κλίμα είναι άριστο, με μηδενική υγρασία (δεν έχει εμφανιστεί ποτέ κουνούπι), ενώ λούζεται κυριολεκτικά όλη την ημέρα από τον ήλιο. Τα σπίτια του όλα δίπατα, πετρόχτιστα και σφιχταγκαλιασμένα απλώνονται αμφιθεατρικά. Στην καρδιά του χωριού η κεντρική εκκλησία του Αγίου Νικολάου και ολόγυρα επτά εξωκλήσια. Το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ελαφότοπου του ιστοριοδίφη Μιχαήλ Οικονομίδη με πλούσια συλλογή ταξινομημένη σύμφωνα με τα 24 επαγγέλματα και ασχολίες των Ζαγορισίων, περιλαμβάνει 1000 περίπου αντικείμενα του 19^ου αιώνα.

Μονοδένδρι

Το Μονοδένδρι, ένας από τους σπουδαιότερους παραδοσιακούς οικισμούς με θέα πάνω στο φαράγγι του Βίκου που κατέχει το ρεκόρ Guiness σαν το φαράγγι με το μικρότερο πλάτος στον κόσμο (1100 μ.) και με βάθος που ξεπερνά τα 900 μ. Εδώ θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Μηνά (17^ος) με θαυμάσιες τοιχογραφίες του 1620 στον κυρίως ναό και του 1734 στο νάρθηκα. Από εκεί ξεκινά πλακόστρωτος δρόμος που καταλήγει μετά από 500 μέτρα περίπου στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής (15^ος), φωλιασμένο σε ένα μικρό πλάτωμα πάνω από τη χαράδρα. Η εντυπωσιακή θέα από κει, όπως και από τη θέση Οξιά, ταυτίζεται με τη σημασία της λέξης «βίκος» που είναι χάος, αντίλαλος. Το Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο, το Ριζάρειο Χειροτεχνικό Κέντρο και το Υπαίθριο Θέατρο είναι μερικά από τα αξιοθέατα του χωριού. Στα σύνορά του με τη Βίτσα βρέθηκε ο αρχαιότερος οικισμός της Ηπείρου όταν, στα χρόνια του Ησιόδου και του Ομήρου, ήταν θερινή διαμονή των Μολοσσών κτηνοτρόφων, στην ίδια γραμμή με τους σημερινούς Σαρακατσάνους βοσκούς. Στη Βίτσα ξεχωρίζει ο ναός της Παναγίας (16^ος -17^ος αιώνας), τα καλοδιατηρημένα αρχοντικά Ζαγορισίων εμπόρων και το μεγάλο πέτρινο κτίριο όπου στεγαζόταν η Βριζοπούλειος Σχολή. Ανάμεσα στο Μονοδένδρι και τη Βίτσα βρίσκεται και η πανάρχαιη Μονή Προφήτη Ηλία Βίτσας (1400) όπου έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα ο Μάρκος Μπότσαρης και ο Γεώργιος Γεννάδιος.

Photo by Flickr_RobW

Κουκούλι

Άλλο ένα όμορφο χωριό με πολλά αρχοντικά. Στο αρχοντικό του Κώστα Λαζαρίδη, που κληροδοτήθηκε στο Ριζάρειο Ίδρυμα και λειτουργεί ως Πνευματικό Κέντρο-Βοτανικό Μουσείο, εκτίθεται η αξιόλογη συλλογή βοτάνων του (1.300 είδη) και η σημαντική βιβλιοθήκη του με 3.500 τόμους. Στις προθήκες του θα βρείτε δείγματα των φαρμακευτικών φυτών που ευδοκιμούν στο Ζαγόρι και πληροφορίες για το θαυματουργό επάγγελμα των Βικογιατρών, μιας ομάδας πρακτικών ιατρών που έφτιαχναν θεραπευτικά σκευάσματα (μαντζούνια) από φυτά της χαράδρας του Βίκου. Επισκεφθείτε ακόμα το παλιό Σχολείο με τις πέντε βρύσες και την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (1788).

Κήποι

Το κεφαλοχώρι με τα έξι κυματιστά γεφύρια του 18^ου αιώνα που ενώνουν τα πέτρινα μονοπάτια και επιτρέπουν την πρόσβαση ακόμα και το χειμώνα, όταν τα ορμητικά και φουσκωμένα ποτάμια του Ζαγοριού γίνονται αδιάβατα. Ένας δαίδαλος από μικρά φαράγγια μαγευτικής ομορφιάς και αγριάδας σχηματίζεται εκεί που συναντιούνται οι πλαγιές από δύο βουνά: το Μιτσικέλι και τη Γκαμήλα. Το κάθε γεφύρι έπαιρνε το όνομα του χρηματοδότη ή του χορηγού επισκευής κι έτσι έχουμε τα γεφύρια του Κοντοδήμου, του Νούτσου, του Πετσιώνη, του Μυρίση και το αριστουργηματικό τρίτοξο πέτρινο γεφύρι του Πλακίδα ή Καλογερικό (1814) που θεωρείται μνημείο της ηπειρωτικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στους Κήπους θα δείτε στεγασμένο σε ένα όμορφο αρχοντικό το Λαογραφικό Μουσείο Αγάπιος Τόλης, με παλιά κεντητά, παραδοσιακές φορεσιές, ασημένια κοσμήματα, πραγματικούς θησαυρούς.

Κοντά στους Κήπους, το Δίλοφο διατηρεί αλώβητη την αυθεντική του ομορφιά. Στην είσοδο του χωριού το ψηλότερο σπίτι των Ζαγοροχωριών, ύψους 13,5 μ. Το εκκλησάκι της Παναγιάς που σήμερα είναι ερημικό ξωκλήσι, χαμένο μέσα στο δάσος από βελανιδιές, αποτελούσε πριν από μερικούς αιώνες το σημείο αναφοράς των κατοίκων και το κέντρο των άλλοτε οικισμών. Κοντά στο Δίλοφο βρίσκεται η πέτρινη τοξωτή γέφυρα του Νούτσου ή Κόκορου (1750). Ένα τμήμα του αριστοτεχνικού αυτού έργου ανώνυμου τεχνίτη καταστράφηκε το 1977 από κυνηγούς θαμμένων θησαυρών της εποχής του Εμφυλίου.

Βραδέτο

Το Βραδέτο σε υψόμετρο 1340 μέτρων με το διάσημο καλντερίμι του, τη Σκάλα του Βραδέτου που ανεβαίνει 1200 σκαλιά μέσα από το Ρέμα της Μεζαριάς πλάι σε μικρά χωράφια και αλώνια, την όμορφη ταβέρνα του και το πετρωμένο δάσος που σχηματίζεται από δέντρα και βράχους σαν τρισδιάστατος πίνακας ζωγραφικής. Πιο πάνω το μονοπάτι οδηγεί στη Μπελόη (ωραία θέα) που είναι στ’ αλήθεια ένας εξώστης του ουρανού. Ένα βήμα πριν από το χάος απλώνεται μπροστά μας η ομορφιά του Εθνικού Δρυμού, της χαράδρας του Βίκου και της κοίτης του ποταμού Βοϊδομάτη. Συνεχίζοντας ανατολικά προς Τσεπέλοβο, συναντάτε τη μονή Ρογκοβού χτισμένη το 1749 στα ερείπια του παλαιότερου μοναστηριού που ιδρύθηκε τον 11^ο αιώνα από την Πουλχερία, αδελφή του αυτοκράτορα Ρωμανού Γ’.

Καπέσοβο

Στο Καπέσοβο ενδιαφέρει η Πασχάλειος Σχολή (1861) που στεγάζει σήμερα ένα σημαντικό λαογραφικό μουσείο και πλούσια βιβλιοθήκη με πολυτιμότερο έκθεμα ένα από τα τέσσερα αντίτυπα που σώζονται της Χάρτας του Ρήγα. Από το ναό του Αγίου Νικολάου στο κέντρο του χωριού ξεχωρίζει το τέμπλο και οι τοιχογραφίες των ντόπιων ζωγράφων Ιωάννη και Αναστασίου.

Τσεπέλοβο

Στο γραφικό Τσεπέλοβο, το μεγαλύτερο από τα 44 χωριά του Ζαγορίου και πρωτεύουσα του Δήμου Τύμφης, θα συναντήσει κανείς αμέτρητα αρχοντικά που άντεξαν στο χρόνο. Περπατώντας στα λιθόκτιστα καλντερίμια της γενέτειρας της Μαρίκας Κοτοπούλη φτάνει στην κεντρική εκκλησία του Αγίου Νικολάου με το εξαγωνικό καμπαναριό, τους 12 τρούλους και τα 16 τόξα, πραγματικό διαμάντι της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Στον περίβολο της εκκλησίας ο τάφος του ποιητή Ιωάννη Βηλαρά.

Σκαμνέλι

Το Σκαμνέλι ένα από τα παλαιότερα κεφαλοχώρια του Ζαγορίου, που κάηκε το 1912 στον πόλεμο για την απελευθέρωση της Ηπείρου. Αξιόλογη η Μονή της Αγίας Παρασκευής, ένα «άνθος της πέτρας», ενθύμιο μιας παλαιότερης ένδοξης εποχής με την εκπληκτική παράσταση της ψηλάφησης του Άπιστου Θωμά, όπως και ο ναός των Αγίων Αποστόλων στην κεντρική πλατεία. Κοντά αρχαίο μολοσσικό φρούριο (8^ος). Από το Σκαμνέλι, μαγευτική διαδρομή 20 χλμ. μέσα στο δάσος οδηγεί στα χωριά Ηλιοχώρι και Βρυσοχώρι. Στα 10 χλμ. στη θέση Γυφτόκαμπος η περίφημη Σαρακατσάνικη Στάνη σε μια περιφραγμένη έκταση 16 στρεμμάτων, πιστό αντίγραφο νομαδικού κτηνοτροφικού οικισμού.

Ηλιοχώρι

Το Μοναστήρι του Γενεσίου της Θεοτόκου στο Ηλιοχώρι (Ντομπρίνοβο) χτισμένο το 1350 μ.Χ. που δεν έπαψε να λεηλατείται από την ίδρυσή του ως σήμερα με τελευταίο παράδειγμα τη Μεγάλη Δευτέρα του 2009 όταν αφαιρέθηκαν από το τέμπλο έξι δεσποτικές εικόνες και άλλα μικρότερα κειμήλια μεγάλης αξίας. Γυναικομονάστηρο τον 17^ο αιώνα φιλοξένησε μοναχές που τα ονόματά τους σώθηκαν σε έγγραφα της εποχής: Ευθυμία, Κατερίνη, Καλλινίκη, Λαυρεντία, Μαγδαληνή, Ρουμάνα, Στασινή, Σωφρονία, Χρυσοφόρα, Τατιανή, Διονυσία, Θεοδούλη, Χρυσίδω, Νεράντζω και Διώχνω (η «διώχνα» στο Ζαγόρι σημαίνει κυκλάμινο με την έννοια ότι διώχνει μακριά την καλή εποχή και φέρνει το χειμώνα).

Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο

Το Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο είναι γραφικά χωριά κάτω από τον ίσκιο των «πύργων», όπως λένε εκεί τις κορυφογραμμές της Αστράκας, με όμορφες εκκλησίες και αρχοντικά, κέντρο πολλών εξορμήσεων για μονοπάτια και ορειβατικές εκδρομές προς τη Δρακόλιμνη, την κορυφή της Γκαμήλας και το φαράγγι του Βίκου. Στη ρεματιά ανάμεσα στα δυο χωριά η πολύχρονη δράση του νερού πάνω στα ασβεστολιθικά πετρώματα σχημάτισε τις περίφημες «οβίρες του Ρογκοβού», φυσικές πρασινογάλανες πισίνες για μια δροσερή βουτιά το καλοκαίρι.

Αρίστη, Βίκος

Από την Αρίστη, μεγάλο κεφαλοχώρι με ζωηρή τουριστική κίνηση, ξεκινά το rafting στο Βίκο. Κατηφορίζοντας από Αρίστη προς Πάπιγκο, σε μια ανεπανάληπτη διαδρομή γεμάτη στροφές («καγκέλια») μέσα στο πιο εντυπωσιακό φυσικό τοπίο, βρίσκετε τη Μονή Σπηλιώτισσας Αρτσίστας (17^ος αι.), πανέμορφο έρημο μοναστήρι που κρέμεται σχεδόν από το βράχο, δίπλα στην αριστερή όχθη του Βοϊδομάτη. Διάσημο χωριό, λίγο ψηλότερα από την Αρίστη, είναι και ο Βίκος, φυσικός εξώστης πάνω από τις πηγές του ποταμού Βοϊδομάτη και το φαράγγι του Βίκου.

Αώος- Βοϊδομάτης-Βίκος

Η χαράδρα που σχηματίζει ο ποταμός Αώος (μήκος 9 χλμ.) μοιάζει με μια βαθιά τομή στον ορεινό όγκο της Βόρειας Πίνδου. Αποτελεί το βόρειο σύνορο του Εθνικού Δρυμού ενώ το νότιο όριο είναι το φαράγγι του Βίκου (μήκος 10 χλμ.) με τις κάθετες ορθοπλαγιές και τη σπάνια βλάστηση. Από το φαράγγι του Βίκου, ανάμεσα στα χωριά Βίκος και Πάπιγκο, πηγάζει ο ποταμός Βοϊδομάτης, με το δικό του ομώνυμο φαράγγι και τα πιο καθαρά και τα πιο κρύα νερά της Ελλάδας (σταθερή θερμοκρασία 4° C όλο το χρόνο). Εξάπτει τη φαντασία και το ενδιαφέρον του επισκέπτη ότι από τη διαβρωτική δύναμη του νερού στα πετρώματα της Τύμφης έχουν δημιουργηθεί αρκετά βάραθρα (κατακόρυφα σπήλαια μεγάλου βάθους): το «βάραθρο της Προβατίνας» (δεύτερο στον κόσμο σε βάθος), το «Χάσμα του Έπους», η «Τρύπα της Νύφης», η «Γκαϊλότρυπα» κ.λπ.

Γκαμήλα

Τα βουνά της Τύμφης ή αλλιώς Γκαμήλας είναι η μεγάλη πρόκληση για τον αληθινό ορειβάτη ή και για τον απλό φυσιολάτρη. Δεκαπέντε κορυφές με ύψος κοντά στα 2500 μέτρα διαγκωνίζονται στραμμένες προς τον ουρανό για το έπαθλο της μεγαλοπρέπειας. Για τα μονοπάτια ή τις δημοσιές, τα γεφύρια ή τις ορθοπλαγιές, τα δάση ή τις λίμνες, τα φαράγγια, τις πηγές ή τα παραπόταμα, τους Δράκους και τις Νεράιδες της Γκαμήλας έχουν γραφτεί οι ωραιότερες περιγραφές, έχουν ακουστεί οι πιο αλλόκοτες ιστορίες. Άπειρες υποκειμενικές αλήθειες συνθέτουν, τελικά, την αντικειμενική φήμη του επίγειου παραδείσου για τα Ζαγοροχώρια που, παράλληλα, διαθέτουν και τα αγαθά του πολιτισμού στους πάμπολλους ξενώνες για τους 500.000 και πλέον ετήσιους τουριστικούς επισκέπτες.

Δρακολίμνες

Οι τρεις Δρακολίμνες: του Σμόλικα, της Τύμφης και του Γράμμου. Στο μαγικό τοπίο τους οδηγούν μονοπάτια σμιλεμένα από τα βήματα μυριάδων ανθρώπων που θέλησαν να δουν με τα μάτια τους την κρυφή μονιά νερού που θησαυρίζει (Σεφέρης). Στα πεντακάθαρα νερά καθρεφτίζονται οι κορυφές των βουνών και επιπλέουν κομμάτια πάγου ενώ στην ατμόσφαιρα αιωρούνται θρύλοι.

Photo by Alpine Zone

Κόνιτσα

Στην Κόνιτσα η παλιά πόλη με τα πέτρινα αρχοντικά και ανάμεσά τους το Σπίτι της Χάμκως, της μάνας του Αλή Πασά. Εντυπωσιάζει με τον όγκο και την επιβλητικότητα παρά την σταδιακή ερήμωσή του. Στην τοξωτή πύλη του λιθανάγλυφα μοτίβα παριστάνουν αστερόσχημα, έφιππες μορφές, χορευτές, λύχνους αραβικού τύπου κ.ά. Το οίκημα έχει πελώριους σε ύψος και πάχος τοίχους με πολεμίστρες και κρυφές πορτούλες, μεγάλες πύλες στολισμένες με σκαλιστές παραστάσεις και τούρκικες επιγραφές. Στο εσωτερικό, γκρεμισμένα παλάτια, αποθήκες, στρατώνες, στάβλοι… Λίγο πιο πέρα βλέπουμε το μεγαλύτερο μονότοξο Γεφύρι των Βαλκανίων, έργο του πρωτομάστορα της πέτρας Ζιώγα Φρόντζου από την Πυρσόγιαννη που χτιζόταν από το 1823 ως το 1871. Η Μονή Στομίου, σε απόσταση μιας ώρας από την γέφυρα πεζοπορώντας ανάμεσα στις κορυφές της Τύμφης και τις κατάφυτες πλαγιές του Σμόλικα, είναι χτισμένη το 1774 στην κορυφή ενός κάθετου βράχου.

Παναγία Μολυβοσκέπαστη

Η Παναγία Μολυβοσκέπαστη στο Μπουραζάνι, 400 μέτρα από τα σύνορα της Αλβανίας κοντά στη νερένια διχάλα που κάνουν οι ποταμοί Αώος και Βοϊδομάτης προτού ενωθούν με τον Σαραντάπορο και πολύ κοντά στο πέρασμα της Εγνατίας οδού των βυζαντινών χρόνων. Το μοναστήρι χτίστηκε πριν από 1300 χρόνια, το 670 μ.Χ., και η στέγη του σκεπάστηκε για προστασία από μολυβένιες πλάκες που έγιναν βόλια για τα όπλα των αγωνιστών της Επανάστασης του ‘21. Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου.

Το Σπήλαιο στο Πέραμα

Κοντά στα Γιάννενα είναι το Πέραμα με το περίφημο Σπήλαιο που δημιουργήθηκε πριν από 1.500.000 χρόνια στο εσωτερικό του λόφου Γκορίτσα, πάνω ακριβώς από το χωριό. Ανακαλύφθηκε το 1940 από κατοίκους του Περάματος και το 1956 οι σπηλαιολόγοι Άννα και Ιωάννης Πετρόχειλος ξεκίνησαν την εξερεύνησή του. Το πραγματικό αυτό στολίδι είναι γνωστό για τους πολυάριθμους σταλακτίτες και σταλαγμίτες που διαθέτει στα 1500 περίπου μέτρα διαδρομής στο εσωτερικό του με διαδοχικούς θαλάμους, ένα παλάτι από το χέρι της φύσης.

Αρχαιολογικός χώρος Δωδώνης

Στους πρόποδες του όρους Τόμαρος, 22 χλμ. νοτιοδυτικά από τα Γιάννενα υπάρχει ο αρχαιολογικός χώρος της Δωδώνης με το ξακουστό μαντείο και το θέατρο, που επιβίωσαν παρ’ όλες τις περιπέτειες τις οποίες υπέστη η περιοχή και ήρθαν στο φως σταδιακά, ξεκινώντας οι ανασκαφές το 1874. Πολλοί οι μύθοι σχετικά με τη δημιουργία του μαντείου του Δία και ακόμη περισσότεροι οι ήρωες της μυθολογίας που ταξίδεψαν ως εκεί ζητώντας χρησμό. Το μαντείο μαζί με το αρχαίο θέατρο, ένα μαγικό τεφρό «άδειο κοχύλι» ζωσμένο από τα βουνά, φαντάζουν σωστό λίκνο του πολιτισμού, όπου πνευματική και θρησκευτική παράδοση γίνονται ένα.

Από: Βίκυ Λαζαρίκου

Φωτογραφίες

επιστροφή